نظری بر نقش گروه‏های اسلام‏گرا در سومالی

چکیده کشور سومالی پس از پشت‏سرگذاشتن دوره استعماری بریتانیا و ایتالیا به دوره‏ای از دیکتاتوری نظامی با الگوپذیری از شوروی، وارد شد. در دوره جنگ سرد هم به دلیل موقعیت استراتژیکی خود به محلی برای رقابت شوروی و آمریکا تبدیل‏شد. پس از فروپاشی شوروی و دیکتاتوری نظامی در سومالی (1991)، این کشور به دلیل ساختار سنتی قبیله‏ای، به صحنه جنگ داخلی میان قبایل برای تصاحب قدرت سیاسی مبدل‏شد. سازمان ملل متحد، تلاش‏های زیادی برای تشکیل دولت ملی و مرکزی در این کشور انجام‏داده‏ اما موفقیت چندانی به‏ دنبال‏ نداشته ‏است. در جنگ و هرج ‏و مرج داخلی سومالی در کنار اختلاف‏های قبیله‏ای، نقش گروه‏های اسلامی بنیادگرا نیز به ‏چشم‏ می‏خورد. فعالیت این گروه‏ها به‏ ویژه پس از فروپاشی دیکتاتوری زیادباره گسترش‏یافته و از این زمان به بعد، گروه‏های اسلام‏گرا نقشی عمده در تحول‏های داخلی و روابط خارجی سومالی داشته‏اند. در سال‏های اخیر، فعالیت دزدان دریایی سومالی در خلیج عدن و تأثیر هرج ‏و مرج و اختلاف‏های داخلی این کشور بر ظهور و گسترش این پدیده، توجه بین‏المللی و منطقه‏ای را به خود جلب‏کرده، لزوم برقراری نظم و ثبات در این کشور و به تبع آن، منطقه استراتژیکی شاخ آفریقا، خلیج عدن و تنگه باب‏المندب را بیشتر نمایان‏ساخته‏است. هدف از نگارش مقالة حاضر، تبیین علل تکوین گروه‏های بنیادگرای اسلامی در سومالی، ارتباط این گروه‏ها با القاعده و دزدان دریایی و چشم‏انداز شکل‏گیری دولت مرکزی اسلامی در این کشور است.